Varis Nedir?

Damarlarda bulunan hatalı kapakçıkların yol açtığı ya da onlarla ilgili olarak genişlemiş, şişmiş ya da büklümlü damarlara verilen isimdir.  Kısaca varis genişlemiş ya da şişmiş anlamına gelir. Genellikle mavi veya koyu mor renkli olurlar. Ayaklarında şişkinlik ya da pütür olanlar bacaklarında ağrı hisseder ya da bacaklarında kramp meydana gelebilir.  Zaman zaman, çok ciddi vakalarda, varis yırtılması ya da deride varisli ülser oluşabilmektedir.

Sağlıklı damarlarda da kapakçıklar kan akışının tek yönde olmasını sağlarlar. Akan kanın geri gelmesini engellerler. Kan geçişi sağlanırken kapakçıklar açılır daha sonra da kapanırlar. Midedeki reflüye benzer bir durum söz konusudur.  

Bu kapaklar hasar görmüş ya da zayıflamışlarsa o zaman kan geri akarak damarlarda birikmeye neden olur. Bu durumda da varis oluşumu için şartlar oluşmuş demektir. 

Ülkemizde sağlıklı bir araştırmanın olmaması varis vakalarının sayısının belirlenmesini zorlaştırmaktadır. Ancak günde tahminen 5000 reçete yazıldığı düşünülecek olursa bu sayı hiç de azımsanamayacak kadar fazladır. Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsünün verilerine bakacak olursak, Amerika’da kadınların %33’ü erkeklerin de %17’sinin varisten etkilendiğini söyleyebiliriz. Ayrıca İngiltere sağlık otoritelerinin verilerinde de İngiltere’de yetişkinlerin %30’unda varis oluştuğu belirtilmiştir.

Genel olarak varis, vücudun her bölgesinde bulunabilir. Ancak genellikle ayaklarda ve baldırda oluşmaktadır. Uzmanlar uzun süre yüründüğü ya da ayakta kalındığı için alt ekstremite damarlar üzerinde daha fazla basınç oluştuğunu söylüyorlar. Bu nedenle de varisli damarlar genelde ayak ve baldır bölgesinde daha sık gözlemleniyor.

İlginç olan durum ise vakaların çoğunda varisli damarlar sağlık ya da kan dolaşımı problemi olarak ortaya çıkmamakta ve bu nedenle tıbbi tedaviye ihtiyaç duyulmamaktadır. Varis çorapları bu noktada devreye girer ve tedaviye yardımcı olurlar.

Ancak ayakta şişme, ağrılı bacaklar ya da hastayı son derece rahatsız eden bulgular varsa, örneğin ülser başlangıcı, o zaman tıbbi anlamda müdahaleye gerek vardır ve tedavi edilmelidir.   

Fotoğraf A: normal çalışan kapak ve damarı gösterir. Normal bir kan akışı vardır.

Fotoğraf B: Zarar görmüş ya da zayıflamış kapak vardır. Anormal bir kan akışı vardır. Damar duvarları incelmiş ve gerilmiştir.

Ortadaki fotoğrafta da varisli damarların nerelerde ortaya çıkabileceğini görebilirsiniz.

Sonuç olarak varisli damarı özetleyecek olursak, kalıcı olarak genişlemiş ya da genetik olarak güçsüz ya da hasarlı kapaklardan kaynaklanır. Genelde bacak ve ayaklarda görünür. Uzun süreli ayakta durmayı ya da oturmayı gerektiren meslek gruplarında, hamilelik dönemlerinde ve fazla kilolu kişilerde daha sık rastlanır. 

Bayanlarda varis oluşma oranı erkeklere göre 4 kat daha fazladır. 

Varisleri 3 tip olarak gruplandırabiliriz. 

1) İri ve ana varis olarak adlandırabileceğimiz yeşilimsi varisler.

2) Retiküler varis olarak adlandırabileceğimiz cildin altında örümcek ağına benzer ağlar oluşturan mor renkli varisler.

 3) Çok daha küçük boyutarda ipliksi varisler.